Różane krzewy można znaleźć w wielu ogrodach i parkach. Są lubiane od tysięcy lat - już w starożytnym Rzymie artyści inspirowali się tymi roślinami i przedstawiali je w swojej twórczości. Dlaczego róże są tak popularne? Czemu określa się różę mianem “królowej kwiatów” i jakie ma ona znaczenie jako motyw w sztuce?
Sztuka secesyjna - motywy roślinne
Okresem w historii sztuki, który ściśle wiąże się z popularnością motywów roślinnych, jest secesja. Wynika to z dynamicznego rozwoju nauk biologicznych w tych latach. Artystą znanym właśnie z przepięknych dzieł przedstawiających motyw róży jest Stanisław Wyspiański. Jego karton do polichromii znajdujący się w kościele Franciszkanów w Krakowie powstał w 1985 roku i jest chętnie podziwiany przez turystów również współcześnie.
Róże w malarstwie, fotografii i literaturze
Róże w sztuce nie mają jednej, określonej symboliki. W zależności od epoki i kontekstu, z reguły są związane z przemijaniem ludzkiego życia, nietrwałością cielesnej miłości, a czasem nawet z układem planet i upływem czasu. Jednym z tekstów kultury, którego głównym motywem przewodnich jest właśnie kwiat tego gatunku, jest “Piękna i Bestia”. Historia ta jest znana na całym świecie i z reguły przedstawia się ją właśnie jako proste zobrazowanie tego, jakie znaczenie mają róże w sztuce. Róże można znaleźć na obrazach wspomnianego wcześniej Stanisława Wyspiańskiego - i nie tylko! Również dzieła Nicolasa van Veerendael, Olgi Boznańskiej czy poematy Jacoba Catsa przedstawiają te przepiękne kwiaty i nawiązują do ich symboliki. Również współcześni artyści odwołują się do motywów kwiatowych - często można znaleźć róże w fotografii, literaturze, a nawet w tekstach piosenek!
Róże jako inspiracja - gdzie szukać natchnienia?
Motyw róż można odnaleźć już w mitologii greckiej! Bogini Afrodyta miała narodzić się w otoczeniu róż i zostać zraniona przez kolce jednego z kwiatów. Również Rzymianie nadawali temu gatunkowi ważne znaczenie. Wybrali sobie kwiat w białym kolorze i uznali go za patrona dyskretnych, tajemniczych rozmów. Stąd wywodzi się łacińskie powiedzenie “sub rosa”, oznaczające konieczność zachowania otrzymanych informacji dla siebie i prośbę o ich nierozpowszechnianie.
Inne kwiaty w sztuce
Jednak róże w malarstwie to nie jedyne rośliny będące inspiracją dla artystów. Czerwone maki Alfonsa Karpińskiego, malwy i słoneczniki Jana Stanisławskiego, a nawet kaczeńce Krzysztofa Koniczka są równie piękne i powszechnie znane w środowisku artystycznym. Jednak kwiatem, który jest niezwykle popularny - podobnie, jak róża - jest tulipan. Można odnaleźć go na obrazach Józefa Pankiewicza, czy Leopolda Gottlieba. Jednak najczęściej tulipany malował Józef Czapski.
Róże to eleganckie kwiaty. Ich piękno od zawsze inspirowało artystów i było dla nich źródłem natchnienia. Motyw róży można znaleźć do dziś w różnych tekstach kultury, a historyczne dzieła stanowią źródło, z którego inspirację czerpią młodzi malarze, fotografowie i pisarze.
